در چند دهه اخیر ابداع روش های ارتباطی و تغییر نوع رفتار های ارتباطی با به وجود آمدن روش ها و تکنولوژی های جدید و تاثیر آن در زندگی و کار بشرغیر قابل انکار است بوجود آمدن شبکه های ارتباطی و گسترش آنها مانند اینترنت وماهوارها باعث شده است که مرزها روز به روز کوچکتر شود و شرایط کار و کسب در آمدتغییر کند و مردم دروافتاده ترین نقاط دنیا بتوانند براحتی با دیگر مردم جهان ارتباط برقرار کنند براحتی بتوانند از اخبار سایر نقاط دنیا با خبر شوند

 

در این مقاله تلاش می شود تا با تعریفی صحیح از مقوله فن آوریاطلاعات و ارتباطات و رشد و توسعه جایگاه و نقش آن را در توسعه اقتصادی –اجتماعی جوامع با در نظر گرفتن گسترش سریع اینترنت و شبکه های ارتباطی و اطلاعاتی از قبیل ماهواره ها و تغییر نگرش مردم در کسب اطلاعات و برقراری ارتباط نسبت به قدیم وتاثیر آن در بهروری مورد بررسی قرار گیرد .

 

● مفهوم رشد و توسعه

 

رشد دارای یک مفهوم کمی می باشد به این گونه هنگامی که بحث ازرشد یک واحد صنعتی می شود منظور افزایش توان بهروری و افزایش تولید است . و هنگامی که بحث از رشد اقتصادی می کنیم منظور افزایش تولید ملی سرانه در یک دوره زمانی می باشد .

 

توسعه نیز به معنی بهبود و گسترش با وجود این که توسعه دارای جنبه های کمی نیز می باشد اما در واقع دارای یک مفهوم کیفی است . توسعه دارای ابعادمختلفی است و مفهومی فراتر از رشد دارد بطوری که در برگیرنده تعریف رشد نیز می باشد .

توسعه اقتصادی را می توان به این گونه نیز تعریف کرد : تغییر و تحولات بنیادی وزیر بنایی در نظام های اقتصادی و اجتماعی و سیاسی و فرهنگی جامعه که به موجب آنجامعه به رشد و شکوفایی دست می یابد .

 

در چند دهه اخیر ابداع روش های ارتباطی و تغییر نوع رفتار هایارتباطی با به وجود آمدن روش ها و تکنولوژی های جدید و تاثیر آن در زندگی و کار بشرغیر قابل انکار است بوجود آمدن شبکه های ارتباطی و گسترش آنها مانند اینترنت وماهوارها باعث شده است که مرزها روز به روز کوچکتر شود و شرایط کار و کسب در آمدتغییر کند و مردم دروافتاده ترین نقاط دنیا بتوانند براحتی با دیگر مردم جهانارتباط برقرار کنند براحتی بتوانند از اخبار سایر نقاط دنیا با خبر شوند به وجودآمدن تکنولوژی های جدید در ارتباطات و بروز رساندن اطلاعات باعث شده است که بین دربین آژانس ها و سازمان های اطلاع رسانی جنگ اطلاعاتی رخ دهد بگونه ای که تکس های خبری برای اعلام خبر های بر سر صدم ثانیه رقابت می کنند در واقع شاید برای ما مهم نباشد که در حال حاضر قیمت لحظه ای شاخص های بورس به چه میزان تغییر می کند امادانستن لحظه به لحظه این تغییرات برای یک سرمایه گذار بورس بسیار مهم و حیاتی است چرا که با دانستن سریع و بموقع می تواند اقدام به خرید یا فروش سهام خود کند و ازاین راه کسب در آمد نماید . این مهم تنها از راه اطلاع رسانی سریع به وسیله تکنولوژی می تواند فراهم شود که شخص بتواند از محل سکونت خود دست به خرید یا فروش اوراق خود ویا بگونه ای که داده و اطلاعات به سرعت و در زمانی غیرقابل تصور به اقصی نقاط جهان منتقل و در دسترس استفاده کنندگان قرار می گیرد و بسیاری از کارها را آسان نماید تغییر و تحول در زمینه کامپیوتر و بوجود آمدن تکنولوژی های جدید اطلاعات و ارتباطات گام موثری در این زمینه ها می باشد گیرد و بدون شک مهمترین و بزرگترین پیشرفت در زمینه فن آوری اطلاعات و ارتباطات به ابداع "وب" توسط " تیم . برنرزلی " در اواخر سال ۱۹۸۰ در CERN ، برمی گردد.

برای درک جایگاه وب ، کافی است به ضریب نفوذ آن پس از ابداع توجه شود . تلفن پس از ۷۴ سال ، رادیو پس از ۳۸ سال ،کامپیوترهای شخصی پس از ۱۶ سال ، تلویزیون پس از ۱۳ سال و "وب " پس از ۴ سال ، موفق به جذب پنجاه میلیون استفاده کننده شده اند .

 

فناوری ارتباطات و اطلاعات بدونه شک تاثیر بسزا و گسترده ای درزمینه های اقتصادی و اجتماعی جوامع داشته است به گونه ای که حتی تبادل فرهنگ ها ونفوذ پذیری فرهنگی را از این میان می توان نام برد چرا که هر تکنولوژی شیوه ها وروش های خاص و اختصاصی خود را دارا می باشد و در این میان هنگامی که افراد با فرهنگ های مختلف از یک فناوری خاص برای تبادل اطلاعات و ارتباطات استفاده می کنند در واقع از یک نوع فرهنگ تقریبا مشترک برای این منظور بهره می برند و این باعث شکسته شدن مرزها و بوجود آمدن جامعه اطلاعاتی وسیع و گسترده و در واقع دهکده جهانی می باشد .

 

در مجموع فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یک فناوری جدید دردهة ۹۰ وارد بازار شد و به سرعت توسعه یافت. این فناوری به دلیل عمومی بودن آن باسایر فناوری ها تفاوت اساسی دارد، به این معنی که تنها در حوزة فعالیت خود تاثیرگذارنیست، بلکه در کل فعالیت های اقتصادی و غیراقتصادی تاثیر بسزائی در تسهیل انجام امور و بالا بردن بهره وری و کارائی دارد.

 

«تاثیرفناوری اطلاعات و ارتباطات در رشد اقتصادی» توسط «گیانک» و همکاران در بانک جهانی مورد بررسی قرار گرفت که در این بخش به آن پرداخته می شود .

 

● مطالعة «گیانگ» و همکاران در بانک جهانی

 

توسعة فناوری اطلاعات و ارتباطات در طی ده های گذشته سیر سعودیو فزاینده ای داشته است و توسعة بیش از پیش اقتصاد جهانی نیز در این مهم تاثیرگذاربوده. پیشرفت های فناوری، رقابت، و کم کردن محدودیت های تجاری در نهایت باعث کاهش قیمت کالاها و خدماتِ فناوری اطلاعات و ارتباطات شده که این باعث بوجود آمدن سایرانواع سرمایه گذاری های با استفاده از ابزار و تجهیزاتی که از فناوری اطلاعات وارتباطات استفاده می کنند به جای نیروی کار و سرمایه به سبک سنتی شده است

 

بنابراین، سرمایه گذاری در این فناوری در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه افزایش یافته است. در واقع ، هزینه های این فناوری در کشورهای درحال توسعه نسبت به کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعة اقصادی (OECD) با سرعت مضاعف در بین سال های ۱۹۹۳تا ۲۰۰۱افزایش یافت.

 

افزایش تولید و استفادة از فناوری اطلاعات و ارتباطات و افزایش سرمایه گذاری در این فناوری به طور قابل ملاحظه ای به رشد اقتصادی و در کشورهایصنعتی در سالهای ۱۹۹۵ تا۲۰۰۰کمک کرده است ، مطالعات هکر و مورسینک در سال ۲۰۰۲،میانگین افزایش در رشد بهره وری کلیه عوامل (TFP) را حدود یک سوم درصد در سال تخمینمی زنند. این تغییرات در کشورهای مختلف متفاوت بوده است. در ایالات متحده، افزایش در رشد بهره وری کلیه عوامل حدود نیم درصد تخمین زده شده است

تولید و گسترش این فناوری بازگشت سرمایة بالائی را برای کشورهای صنعتی و درحال توسعه داشته است. برای نمونه،بازگشت سرمایة مالزی در سرمایه گذاری های فناوری اطلاعات و ارتباطات ۸/۴۴ درصد درسال ۲۰۰۳ که حدود سه برابر بازگشت سرمایه گذاری های غیر فناوری اطلاعات و ارتباطات است که مقدار آن ۴/۱۵ درصد بوده است...

فناوری اطلاعات و ارتباطات این توان را برای دولت ها ایجاد می کند که بتوانند بصورت کاراتر و بهتر به ارائه خدمات و تسهیل اموربار زیر مجوعه های اجتماعی با استفاده از نظارت گسترده و راهبردی توسط این فناورهای پیشرفته بنمایند به طوری که می توان باعث یگانگی فرهنگی و گسترش اهداف فرهنگی واجتماعی و اقتصادی در بین بخش های دور افتاده و مرکزی کشور ها نمود و حتی شرایط اقتصادی را بطور نسبی تسهیل بخشید و باعث یگانگی بین بخش های روستایی و شهری بافرهنگ های متفاوت شد .

بطور کلی دولت ها برای متصل کردن جوامع روستائی دورافتاده ومنزوی به مراکز شهری و همچنین فراهم کردن فرصت های اقتصادی برای جوامع محروم می توانند از فناوری اطلاعات و ارتباطات استفاده کنند.

 

یکی از پدیده های مخرب جوامع در حال توسعه افزایش مهاجرت روستائیان به شهرها و نیز تضاد فرهنگی می باشد چراکه شرایط و امکانات کافی آموزشی که مهم ترین در نوع خود است در روستاها فراهم نمی باشد و در صورتی که اقدام اساسی صورت نگیرد و این روند ادامه یاب صنایع دامداری و کشاورزی بکلی باخطر مواجه می شوند .

آشنایی و ایجاد امکانات ارتباطی و اطلاعاتی در بین روستاها می تواند باعث شود تانیروهای جوان روستاها بدونه محدودیت های خاص با علم روز آشنا شوند و این فناوری میتواند نیروهای آگاه و خبره ای تحویل اجتماع نماید و نیز فرصت های شغلی متفاوتی رانیز برای آنها ایجاد کند و نیز باعث یگانگی فرهنگی و از بین بردن تضادهای فرهنگی و اجتماعی شود.

از این بین می توان به تبادل فکری یک فرد در یک نقطه دور افتاده با یک فرد دیگر در یک نقطه صنعتی و پیشرفته اشاره کرد اگرچه در سالیان دور این فکر غیرمنطقی به نظر می رسید اما امروزه بسیار پیش پا افتاده است

 

اصولاً ICT به عنوان یک ابزار مهم تمرکز زدائی در جوامع در حال توسعه توسط UNDP مطرح شده است.

 

افزایش تولید فناوری اطلاعات و ارتباطات به تولید، اشتغال و نیزایجاد بستر ها و شرایط تجارتی و صادراتی کمک می کند .

 

فناوری اطلاعات و ارتباطات از سه طریق می تواند به رشد اقتصادیتاثیر بگذارد

 

۱) رشد بهره وری کلیه عوامل در بخشهای تولید کنندة فناوریاطلاعات و ارتباطات؛

 

۲) تعمیق سرمایه

 

۳) رشد بهره وری کلیه عوامل از طریق سازماندهی مجدد و بهکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات.

 

از جنبه های دیگری که فناوری ارتباطات و اطلاعات باعث رشداقتصادی می شود جذب سطح بالائی از سرمایه ها به بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات استکه باعث تولید محصولات جدید و کاهش قیمت این محصولات می شود .

افزایش سرمایه گذاری در این بخش افزایش میزان سرمایه به کار می شود که این به معنی تعمیق سرمایه درفناوری اطلاعات و ارتباطات است .

 

این فناوری باعث شده است که در انجام امور از هزینه فرست کمتری استفاده شود و با ایجاد ارزش افزوده و کاهش زمان در نیروی کار و سرمایه و سرعت بخشیدن در استفاده از منابع تولید و کاهش هزینه های تولید به بهروری و کارائی اقتصادی در تولید و خدمات بینجامد .

 

رشد اقتصادی سریع و متمرکزی که در مراکز شهری در کشورهای درحال توسعه صورت می گیرد اغلب به قیمت تخریب محیط زیست می انجامد. مثلاً یونسکو موسسه های تحقیقاتی در سراسر دنیا برای برای تمرکز بر مسائل اداره ابر شهرها در کشورهایدرحال توسعه تعیین نموده است.

برای جمع آوری و تحلیل و نظارت و سازماندهی در این خصوص که شامل کارکنان و مشاوران دانشمندان و برنامه ریزان این سازمان است اینترنت نقش ارتباطی وسیعی را ایفا می کند و باعث تسریع امور می شود. بهره وری اقتصادی،زیرساخت ارتباطات ، عزم درونی، عدالت اجتماعی، رفاه توانمندی، مردم سالاری و توسعه پایدار از مولفه های اساسی توسعه اجتماعی اقتصادی است. این بخش، روشی سازمان یافته از طبقه بندی این ضروریات توسعه با بحث درباره هر کدام و تعامل آن ها با استفاده ازاینترنت را فراهم می نماید.(madon,۲۰۰۰)

 

● دانش و توسعه

 

بین تولید و استفاده از دانش رابطه مستقیمی وجود دارد و در کشورهای توسعه یافته این رابطه مثبت بوده و نیز بدلیل استفاده از دانش برای تسهیل کارها و نیز و جود زیر ساخت ها مناسب و برنامه های توسعه ای تولید دانش نیز از رشدبالایی برخوردار است .

 

یکی از شاخص های مهمی که می توان برای سنجش موفقیت های توسعه ای برشمرد در آمد سرانه است در واقع می توان از این شاخص برای بررسی میزان تاثیر گزاریدانش بر توسعه که در نهایت منجر به افزایش در آمد سرانه شهروندان یک کشور می شوداستفاده نمود به عنوان مثال میزان درآمد سرانه دوکشور سنگاپور و امریکا را موردبررسی قرار می دهیم :

طبق آمارهای جهانی در سال ۲۰۰۶ در آمدسرانه سنگاپور معادل۴۳۳۰۰دلار و امریکا معادل ۴۴۰۷۰ دلار بود اما در سال ۲۰۰۷ امریکا ۴۶۰۰۰ دلار وسنگاپور ۴۸۹۰۰ دلار بوده ( این در ارقام بر اساس برابری نرخ دلار جهانی می باشد ) در واقع یعنی شهروندان سنگاپوری نسبت به شهروندان امریکایی ثروتمند تر شده اند واین درحالی است که کشور سنگاپور صادر کننده تجهیزات و امکانات فناوری کامپیوتر است و ازاین راه کسب درآمد می کند و در این بین مردم این کشور نیز از این فناوری های روزجهانی و دانش آن بی بهره نیستند با وجود این که کشور امریکا کشور فوق صنعتی وابرقدرت اقتصادی در جهان بشمار می رود و نیز کشور بزرگ و صاحب سرمایه است و شایدنیز این قیاس درست نباشد اما این اعدادو ارقام بیان گر این واقعیت هستند که عوامل دانش و فناوری های جدید روز و استفاده آن در جهت شکوفایی اقتصادی و توسعه در کشورسنگاپور که کشوری کوچک و کم جمعیت است باعث این پیشرفت شده است و استفاده موثر وموفقیت آمیز از دانش عامل اصلی شکوفایی و موفقیت های اقتصادی در برخی از کشور های آسیایی بوده است .

 

از دیگر نمونه های موجود در این رابطه و نقش دانش و توسعه میتوان به "انقلاب سبز " در آسیا اشاره نمود. در این رابطه با استفاده از روش های پیشرفته اقدام به ارتقاء سطح دانش و آگاهی افراد گردید و استفاده کنندگان با به کارگیری اندوخته های خود توانستند حرکتی عظیم و تحولی گسترده را در جامعه خود باعث گردند.

 

در گذشته فراگیری دانش توسعه ای از طریق ارتباط مستقیم بافراگیران به آن ها منتقل می شد در چنین حالتی گسترش و آموختن و انجام عمال با هزینه ها و محدودیت های بسیاری مواجه بوده است . اما امروزه با گسترش شبکه های کامپیوتری، اینترنت ، ماهواره ها ، تلویزیون ها و... این امر به راحتی و به سادگی و با هزینه های کمتری مواجه است به گونه ای که توسعه اجتماعی و فرهنگی جوامع را نیز تحت تاثیر قرار داده است چرا که با گسترش فناوری های روز شیوه های تاثیر پذیر مردم نیزتغییر کرده است و سطوح فراگیری و استفاد از دانش نیز به مراتب تغییر یافته .

 

بعنوان مثال هندوستان ، یکی از کشورهای موفق در این زمینه بوده که از رسانه های ارتباط جمعی نظیر رادیو و تلویزیون برای نشر دانش استفاده نموده است . رادیو ، تلویزیون و تلفن های ثابت از جمله عناصر موجود در زیرساخت فن آوری اطلاعات و ارتباطات،می باشند کانال های نشر اطلاعات . انقلاب سبز ، اولین تجربه موفقیت آمیز در زمینه استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات در آسیا می باشد.

 

منبع:  http://www.aftab.ir

نظرات شما عزیزان:

برچسب‌ها: